وقت حساب

 این جهان هنگام كار است و آخرت، وقتِ حساب. وقتى قیامت بیاید دیگر كسى فرصتى براى انجام كار یا جبران اشتباه ندارد. در آن روز، نه مى‏توان خرید و فروش كرد و نه دوستى و علاقه‌ی دیگران به درد كسى مى‏خورد. خداوند مهربان به پیامبر(ص) مى‏فرماید كه به مومنان چنین هشدار دهد:

 به بندگانم كه ایمان آورده ‏اند بگو: نماز را برپا دارند و از آن‏چه به آنان روزى داده ‏ایم پنهان و آشكار انفاق كنند. پیش از آن كه روزى بیاید كه در آن نه خرید و فروشى است و نه دوستى.

    آیه‌ی 31

 نمى‏ توانید بشمارید

 خالق یگانه هر چه مورد نیاز بشر است آفریده و در اختیار او قرار داده تا از آن‏ها بهره ‏مند شود و بهتر زندگى كند. این همه نظم و قانون كه در جهان هستى است، به انسان كمك مى‏كند تا از آن‏ها براى ساخت دستگاه ‏ها و لوازم بسیار پیچیده استفاده كند و هر لحظه در مسیر پیشرفت خود، به اختراعات و اكتشافات جدیدى دست یابد. خداوند مهربان، جهان را با این همه عظمت در خدمت انسان قرار داده و فرموده است:

 خداست كه آسمان‏ها و زمین را آفرید و از آسمان آبى فرو فرستاد. پس به وسیله‌ی آن از میوه‏ ها براى شما روزى بیرون آورد و كشتى را به خدمت شما درآورد تا به فرمان او در دریا حركت كند و رودها را به خدمت شما درآورد. و خورشید و ماه را كه همیشه در حركتند به خدمت شما درآورد و شب و روز را به خدمت شما درآورد. و از هر چه از او خواستید به شما داد و اگر نعمت خدا را بشمارید نمى‏توانید آن را به شمارش درآورید. به راستى انسان بسیار ستمكارِ ناسپاس است.

    آیات 32 الى 34

 دعاهاى حضرت ابراهیم(ع)

 حضرت ابراهیم(ع) پیامبرى دلسوز و بسیار مهربان بود. او به فرمان خدا، همسرش هاجر و فرزندش اسماعیل(ع) را به سرزمین مكه برد تا خانه‌ی كعبه را آباد سازند و آن را براى زیارت خداپرستان پاكیزه نگهدارند. حضرت ابراهیم(ع) هاجر(س) و اسماعیل(ع) را تنها و بى ‏پناه در بیابانی خشك و سوزان به خداى یگانه سپرد و رفت. اسماعیل تشنه شد و گریه كرد. به فرمان خدا چشمه ‌ی آبى زیر پاهاى كوچك اسماعیل جوشید. این چشمه هنوز هم مى ‏جوشد و تشنگان سرزمین مكه را سیراب مى‏كند. مرغان هوا و به دنبال آن‏ها، قبیله «جرهم» كه در آن نزدیكى زندگى مى‏كردند، دور چشمه‌ی آب جمع شدند و اسماعیل(ع) و مادرش از تنهایى نجات یافتند و سرزمین مكه آباد شد. حضرت ابراهیم(ع) گاه به مكه مى‏رفت و با همسر و فرزندش دیدار تازه مى‏كرد و سرانجام، هنگامى كه اسماعیل(ع) بزرگ شد، از سوى خدا مأموریت یافت كه خانه‌ی كعبه را با كمك او بازسازى كند. ابراهیم (ع)، پس از انجام این مأموریت مهم، دست به دعا برداشت و براى تمام مومنان دعا كرد. او آن‏قدر دلسوز بود كه حتى براى كسانى كه ایمان نداشتند و نافرمانى مى ‏كردند مجازات و عذاب درخواست نكرد، بلكه در مورد آنان به خداوند گفت: «تو مهربان و آمرزنده ‏اى.» دعاى حضرت ابراهیم(ع) چنین بود:

 و هنگامى كه ابراهیم گفت: پروردگارا! این شهر را امن گردان و مرا و فرزندانم را از پرستیدن بت‏ها دور بدار. پروردگارا! آنان بسیارى از مردم را گمراه كردند. پس هر كس از من پیروى كند، به راستى او از من است و هر كه از من نافرمانى كند، پس به راستى تو آمرزنده‌ی مهربانى. پروردگارا! من بعضى از فرزندانم را در درّه‏ اى بى‏كشت، نزد خانه‌ی محترم تو سكونت دادم. پروردگارا! برای آن كه نماز را به ‏پا دارند. پس دل‏هاى بعضى از مردم را به سوى آنان مایل كن و از میوه‏ ها به آنان روزى بده، شاید شكرگزارى كنند. پروردگارا! به راستى تو آن‏چه را كه پنهان مى‏كنیم و آن‏چه را كه آشكار مى‏كنیم مى‏ دانى و چیزى در زمین و آسمان بر خدا پوشیده نیست. ستایش مخصوص خدایى است كه در سالخوردگى، اسماعیل و اسحاق را به من بخشید. به راستى پروردگارم شنونده‌ی دعاست. پروردگارا! مرا و بعضى از فرزندانم را برپا دارنده‌ی نماز قرار بده. پروردگارا! و دعاى مرا قبول كن. پروردگارا! روزى كه حساب برپا مى‏شود، مرا و پدر و مادرم و مومنان را بیامرز.

    آیات 35 الى 41

 دل ‏هایشان خالى است

 خداوند از حال ستمكاران غافل نیست و حتماً آنان را مجازات خواهد كرد. اما عذاب و مجازات واقعى آنان را تا روز قیامت به تأخیر انداخته است؛ روزى كه از هول و هراس آن، دل‏ هایشان خالى مى‏شود و حتى قدرت پلك زدن ندارند. عادل بى ‏نیاز مى‏فرماید:

 و گمان نكنید خدا از آن‏چه ستمكاران مى‏كنند غافل است. جز این نیست كه براى روزى كه چشم‏ها در آن خیره مى‏شوند، به آنان مهلت داده است. شتابان سر به بالا گرفته پلك بر هم نمى ‏زنند و دل‏ هایشان خالى است.

    آیات 42 و 43

 مهلت بده

 ستمكاران، وقتى عذاب روز قیامت را ببینند، از خدا مهلت مى‏خواهند و تقاضا مى‏كنند كه یك بار دیگر به دنیا بازگردانده شوند تا این‏بار دعوت پیامبران را قبول كنند و كارهاى شایسته انجام دهند و از مومنان باشند. اما به آنان گفته مى‏شود: «هرگز فرصت دیگرى ندارید. آیا شما نبودید كه قسم مى‏ خوردید هرگز نابود نمى‏ شوید و قیامت را باور نمى‏ كردید. آن همه معجزات و مجازات ‏هاى الهى را دیدید و پند نگرفتید. داستان اقوام گذشته را شنیدید و مثال‏ هاى فراوان برایتان آورده شد اما باور نكردید.» این گفت ‏وگو در قرآن چنین آمده است:

 و مردم را از روزى بترسان كه عذاب بر آنان مى ‏آید. كسانى كه ستم كرده ‏اند مى‏گویند: پروردگارا! به ما تا مدتى كوتاه مهلت بده تا دعوتت را قبول كنیم و از پیامبران پیروى كنیم. مگر شما پیش از این قسم نمى‏ خوردید كه هیچ‏گاه نابودى نخواهید داشت. و در خانه‏ هاى كسانى كه بر خود ستم كردند سكونت كردید و برایتان روشن شد كه با آنان چگونه رفتار كردیم و برایتان مثال‏ها زده شد.

    آیات 44 و 45

 نیرنگشان نزد خداست

 پیامبران براى هدایت مردم بسیار تلاش كردند؛ اما كافران ستمكار هر چه مى ‏توانستند حیله و نیرنگ به كار مى ‏بردند تا آنان در انجام مأموریت الهى خود موفق نشوند. اما حیله ‏هاى آنان هر قدر قوى و محكم بود، خدا از آن‏ها آگاه بود و با قدرت خود حیله‏ هایشان را بى‏ اثر مى ‏ساخت و پیامبران را یارى مى‏ كرد و از ستمكاران انتقام مى‏گرفت. خداوند بى ‏نیاز مى‏فرماید:

 و به یقین آنان نیرنگ خود را به كار بردند و نیرنگشان نزد خداست و اگر چه از نیرنگشان كوه‏ها نابود شوند. پس هرگز خدا را خلاف كننده‌ی وعده‏ اش به پیامبران مپندار؛ به راستى كه خدا شكست ناپذیر انتقام ‏گیر است.

    آیات 46 و 47

 پیامى براى تمام مردم

 همان‏طور كه گناهكاران در این جهان دست به دست هم مى‏دهند تا ظلم و فساد كنند، در روز قیامت هم آنان را در زنجیرهایى به هم مى‏ بندند و با هم به پیشگاه خدا حاضر مى ‏كنند تا نتیجه آن‏چه به دست آورده ‏اند را ببینند. خداوند جهانیان مى‏فرماید:

 روزى كه زمین به غیر از این زمین تبدیل شود و آسمان‏ها هم. و براى خداى یگانه قهار ظاهر مى‏شوند و در آن روز گناهكاران را مى‏بینى كه با هم در زنجیرها بسته شده ‏اند. لباس‏ هایشان از قطران است و چهره ‏هایشان را آتش مى‏ پوشاند، براى این كه خدا به هر كس هر چه به دست آورده، جزا دهد. به راستى كه خدا زود به حساب‏ها رسیدگى مى‏كند. این پیامى است براى مردم، براى این كه به وسیله‌ی آن بیم داده شوند و براى این كه بدانند او خداى یكتاست و براى این كه خردمندان پند گیرند.

    آیات 48 الى 52

..........................

تبیان