برگرفته از بنیاد علوم وحیانی اسرا

همان گونه که قبلا عرض شد سامان‌دهی کتاب گرانقدر مفاتیح الحیات در همه مراحل آن، از طرح تا تخریج آیات و روایات، تحقیق و تنظیم، رفع شبهات و جمع میان روایات وبازخوانی نهایی متن، با هدایت و اشراف حضرت استاد آیت الله جوادی آملی (دام ظله) بوده و پس از تکمیل متن، تمام آن به رؤیت و قرائت معظم له رسیده و نکات لازم را بر آن افزوده‌اند.بنابراین در این مجال، معرفی اجمالی فصل سوم از بخش نخست که با عنوان «کار و تلاش» مزّین شده است را تقدیم می داریم:

اسلام با تأکید بر تضمین روزی بندگان از سوی خدای متعالی، سعی و تلاش را توصیه کرده و در قرآن می‌فرماید:﴿و اَن لَیسَ لِلاِنسـٰنِ اِلاّ ما سَعىٰ﴾؛ انسان جز محصول کوشش خویش مالک چیزی نیست. در بسیاری از روایات از کار و تلاش برای روزی حلال به عبادت برتر تعبیر شده است؛ امیرمؤمنان سلام الله علیه آن را از سحرخیزی در راه خدا کمتر ندانسته و امام رضا سلام الله علیه نیز اجرش را بیش از جهاد در راه خدا دانسته و در حدیثی قدسی نُه دهم عبادت معرفی شده است.
رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم  نیز در مورد «اهمیت کار و تلاش» می‌فرماید: اگر مرد بر دوش خود هیزم کشد و نیازش را با آن تأمین کند و بیش از نیاز خود را صدقه دهد بهتر از این است که از دیگری درخواست کند، زیرا دستِ دهنده بهتر از دستِ گیرنده است.

در قسمت دیگری از این فصل ،کارگری را سیرۀ انبیا و امامان بر شمرده و آورده است:
حسن بن علی بن أبی‌حمزه از پدرش نقل می‌کند که گفت: امام موسی کاظم سلام الله علیه  را دیدم که در زمین خود کار می‌کرد و پاهای او غرق عرق شده بود. گفتم: فدایت شوم! کارگران کجایند؟ فرمود: ای علی! کسانی با دست خود در زمین خویش کار کردند که از من و پدرم برتر بودند. گفتم: کدام کسان؟ فرمود: رسول خداصلی الله علیه و آله وسلم  و امیرموٴمنان سلام الله علیه  و همه پدرانم با دست خود کار می‌کردند و این سیره انبیا، رسولان و صالحان است.
همچنین شخصی به امام صادق سلام الله علیه  عرض کرد: من نمی‌توانم با دستم کار کنم و راه تجارت را نیز به خوبی نمی‌دانم و اکنون محروم و محتاج هستم آن حضرت فرمود: کارگری کن و بر سر خود بار ببر تا از مردم بی‌نیاز شوی. رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم  هم سنگی را بر شانه خود حمل کرد و در یکی از دیوارهای باغ خود به کار برد که آن سنگ هنوز در آنجا هست!

در بخش دیگری از این فصل سفارش امام صادق سلام الله علیه به برخی از فرزندانش در مورد «پرهیز از تنبلی و کم همتی»چنین آمده است:
از دو خصلت تنبلی و بی‌حوصلگی (بیقراری) بپرهیز که این دو مانع بهره‌گیری تو از دنیا و آخرت می‌شوند؛ نیز می‌فرماید: سست نباش تا آن که تو را می‌شناسد تحقیرت نکند و می‌فرماید: سربار مردم نباشید و باز می‌فرماید: منفورترین مردم نزد خدا کسی است که شب خواب و روز بیکار باشد.
ابن عباس گوید: رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم  هرگاه کسی را می‌دید و از او خوشش می‌آمد می‌پرسید: آیا حرفه‌ای دارد؟ اگر می‌گفتند: نه، می‌فرمود: از چشمم افتاد. پرسیدند: چرا ای رسول خدا؟ فرمود: چون هرگاه مؤمن دارای حرفه‌ای نباشد به ناچار از دینش برای تأمین زندگیش بهره می‌برد [دین‌فروشی می‌کند].

عنوان دیگری که این فصل به خود اختصاص داده است«سحرخیزی و کار» و«مدیریت در کار»می باشد که توجه شما را به روایتی زیبا از رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم جلب می کنیم:
آن حضرت می‌فرمایند: سحرخیزی مبارک است و همهٴ نعمتها به ویژه روزی را می‌افزاید؛ همچنین آن حضرت می‌فرماید: صبحگاهان در پی نیازمندی‌هایتان بروید، چرا که آسان به دست می‌آیند.