عيد نوروز از اعيادی است كه ريشه در تاريخ و فرهنگ كشورمان داشته و ايرانيان از گذشته‌های دور آيين‌هايی را در اين ايام برگزار می‌كردند، نوروز در محدوده جغرافيايی آسيا و بعضي از كشورهای اروپايی با نام‌هايی متفاوت رواج دارد. به گزارش کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ، نوروز فرهنگی عجين شده با جشن و سرور است كه بعد از اسلام آداب و رسوم ديگري را در بر گرفت كه اين ناشي از تأثير اسلام است.
با نگاه به قرآن با آياتي كه درباره زنده شدن طبيعت نازل شده مواجه مي‌شويم، من جمله سوره حديد آيه 17، سوره جاثيه آيه 5، سوره بقره آيه 164 و سوره روم آيه 50 كه زنده شدن طبيعت را نشانه‌اي از نشانه‌هاي قدرت پروردگار و براي انديشيدن به آن بيان مي‌كند و آيه 19 سوره روم و آيه 9 سوره فاطر نيز زنده شدن طبيعت را همانند رستاخيز مي‌داند كه مردگان را هم خداوند همانطور در روز قيامت زنده خواهد كرد.
از بهار مي‌توان درس معادشناسي و اعتقاد به رستاخيز را آموخت. پس سرآغاز اين اتفاق را مي‌توان جشن گرفت و دعاي درخواست اعطاي بهترين احوال كه توحيد نيز در آن نهفته است براي ما بسيار ارزشمند است.
بهترين احوال، احوالي كه رضايت خداوند را در پي داشته باشد، احوالي كه زندگي مسالمت‌آميز همراه احترام و تكريم انسان‌ها را به نمايش بگذارد، احوالي كه به فضيلت و سعادت بينجامد ، احوالي كه از احوال سال‌هاي قبل بهتر و به خدا نزديك و با خوبي‌ها مأنوس‌تر شويم.
محمد بن علي بن بابويه در معاني‌الاخبار حديثي از پيامبر(ص) آورده كه ايشان مي‌فرمايند: «غافل‌ترين مردم كسي است كه از تغييرات دنيا پند نگيرد». (قم: نشر جامعه مدرسين، 1361 ، ص 195)؛ تفكر و تأمل در اين پديده طبيعي مي‌تواند به رشد فكري فردي و توسعه اجتماعي كمك نمايد.
اما نوروز صرفا به معني پرداختن انسان به خوشگذراني نيست، فرصت انديشيدن به آنچه در سال گذشته انجام داده، چه اشتباهاتي از او سر زده و براي قرب به خداوند متعال چه كاستي‌هايي داشته است. از نوروز مي‌توان روز معاقبه يا يوم‌الحساب ياد كرد كه انسان اعمال خود را بر اساس ترازوي اسلام بسنجد و به محاسبه نفس پرداخته و سعي در اصلاح خويش کرده و بهترين استفاده را از وقت ببرد. پس انسان با زنده شدن طبيعت بايد به تفكر پرداخته و سعي در اصلاح خودش داشته باشد.
اعياد را بر چهار گونه تقسيم کرده‌اند: «1. اعياد ديني 2. اعياد مذهبي 3. اعياد ملي مانند روز استقلال كشورها 4. عيد تكويني كه جهان عيد مي‌گيرد و انسان در آن نقشي ندارد مانند عيد نوروز كه طبيعت سبز و شكوفا و دنيا خرم و خوشحال مي‌گردد پس اين عيد عيد جهانيان است نه عيد زرتشتيان». (فجري ، محمدمهدي ، فرصت‌هاي طلايي نوروز، قم: نشر بهار دل‌ها، 1391، ص 12)
عيد امر به معروف و نهي از منكر، شناخت و انس با خوبي‌ها و شناخت و دوري و پرهيز از بدي‌ها و پلشتي‌هاست.
عيد نوروز گرچه عيدي اسلامي نيست اما رنگ و بوي اسلامي به خود گرفته و رواياتي درباره جايگاه آن نيز آمده است، اسلام اعمال خوب نوروز كه براي يك مسلمان سعادت اخروي و دنيوي مي‌آورد را پررنگ و حتي رسوماتي به آن اضافه و به نحوي اعمالي كه به خرافه و شرك نزديك بود را حذف کرد.
در ايران، مردم، زمان عيد نوروز اعمالي انجام مي‌دهند كه بسيار پسنديده است و حتي در طول سال نيز مي‌توان همانگونه بود و آن اعمال را انجام داد. اعمالي مانند خواندن دعا و آرزوي نيك نمودن براي خود و ديگر انسان‌ها، روزه، نظافت كه در دين اسلام بسيار مورد تأكيد است، استعمال بوي خوش كه از آداب پسنديده است، آراستگي و پوشيدن لباس تميز كه از نشانه‌هاي مؤمن است، قرائت قرآن، قرائت اذكار مستحب، نماز شكر براي تشكر از خداوند كريم كه زمين را جامه‌اي نو پوشيده و نعمت‌هاي فراواني را نصيب انسان کرده است تا در راه بندگي از اين نعمت‌ها استفاده كنيم، تصميم و تلاش براي تغيير، صله رحم و ديدار با پدر و مادر و همسايگان و بستگان سببي و نسبي، محبت به يتيمان و همسايگان و فقرا و مستمندان، توجه به گذشت عمر و عبرت گرفتن از آن، صدقه دادن، آشتي، ازدواج، عيدي دادن، سفر كه در قرآن بسيار سفارش شده است كه در زمين گردش كنيم و عاقبت گذشتگان را ببينيم و عبرت بگيريم، رفتن به طبيعت براي رسيدن به آرامش و ديدن طبيعت و از شادي زمين و موجودات شاد شدن و طبق آيه قرآن از نشانه‌هاي آن به تفكر پرداختن، كه ارزش تفكر در نشانه‌هاي خداوند و مخلوقات آن از عبادت بالاتر است.
در اين روزها نيز بايد از محرمات دور باشيم محرماتي مانند اسراف، غيبت، دروغ، لهو و لعب و ...؛ زيباترين تحويل سال‌ها متعلق به كشورهايي است كه نوروز را عيد مي‌گيرند زيرا در اين زمان، زمين زنده مي‌شود و طبيعت و تمام موجودات زنده جشن مي‌گيرند. نوروز متعلق به كشور، دين، قوم و مذهب خاصي نيست و به همه انسان‌ها تعلق دارد تا از اين نشانه‌هاي خداوند درس بگيرند، به حساب بندگي خود برسند و براي آينده برنامه‌ريزي كنند، عاملي است براي تأليف قلوب، الفت، مهرباني، مهرورزي، وحدت و انسجام و وفاق ديني و ملي.
اگر ايرانيان اعياد و فرهنگ‌ها، آداب و رسوم خود را عمدا يا سهوا فراموش كنند با هجمه‌هاي فرهنگي دشمنان آداب و رسوم جديدي مانند هالوين و والنتاين و غيره كه آسيب‌هاي آن فراتر از تصور است جايگزين آن‌ها خواهد شد، همانگونه كه در حال حاضر نيز با گسترش شبكه‌هاي اجتماعي در بعضي خانواده‌ها رواج يافته است. پس نبايد بگذاريم اين فرهنگ‌ها كه ريشه در تاريخ چند هزار ساله ملت متمدن ما دارد فراموش شود و علماء دين و نهادهاي نظارتي و فرهنگي بايد سعي در ترويج آموزه‌هاي ناب اسلام و قرآن و حذف خرافات و آسيب‌هاي آن داشته باشند نه اينكه نوروز را آسيبي براي اسلام بدانند. نوروز وسيله‌اي براي قوام اسلام و نظام مقدس جمهوري اسلامي و نشر اميد و نشاط سالم در جامعه است.
مبلغان و روحانيون نيز از اين فرصت براي تبليغ دين و ارزش‌هايي مانند ازدواج، تربيت و اخلاق اسلامي، حجاب، مهرورزي، امر به معروف و نهي از منكر، دوري از مفاسدي مانند اختلاط زن و مرد و مفاسد اينترنت و عواقب آن كه بهترين هدايا است، استفاده كنند.
اين نوروز، اعمال خوب و پسنديده‌اش، مقدمه‌ايست براي ظهور منجي عالم بشريت، براي حضور عدالت گستر عالم، مهدي صاحب‌الزمان (عج).
حسين عسكري‌كهندل