نافرمانى مىكنند
خداوند مهربان، پیامبران را برگزید تا بشر را هدایت كنند، اما هر بار كه پیامبران مردم را به خداپرستى و انجام كارهاى نیك دعوت كردند، اشراف و ثروتمندان، كه غرق در دنیاپرستى و خوشگذرانى بودند، با آنان مخالفت كردند و ایمان نیاوردند. همیشه ثروتمندان بیش از دیگران نافرمانى كرده اند، زیرا منافع و و خواسته هاى خود را در خطر دیده اند. خداوندِ بى نیاز مىفرماید:
و هنگامى كه بخواهیم دیارى را نابود كنیم، به ثروتمندان آن فرمان مىدهیم. پس در آن نافرمانى مىكنند. پس عذاب بر آنان حق مىشود و آنان را به شدت هلاك مىكنیم. و چه بسیار نسل هایى كه بعد از نوح هلاك كردیم؛ و كافى است كه پروردگارت به گناه بندگانش آگاهِ بیناست.
آیات 16 و 17
زودگذر
دنیا در مقابل آخرت بسیار كوتاه و زودگذر است، و به همین دلیل در قرآن، دنیا با واژه‌ی عاجله به معنى زودگذر توصیف شده است. هر كس دنیا را دوست داشته باشد و فقط آن را بخواهد، بداند هر قدر كه خدا بخواهد به او داده مىشود، اما كسانى كه براى آخرت تلاش مىكنند، هم در دنیا و هم در آخرت از پاداش و بخشش پروردگار برخوردار مىشوند. خداوند مهربان فرموده است:
هر كس زودگذر را بخواهد، در آن هر چه بخواهیم براى هر كس كه بخواهیم، برایش شتاب مىكنیم، سپس جهنم را كه سرزنش شده و رانده شده در آن مى افتد، برایش قرار مى دهیم. و هر كس آخرت را بخواهد و براى آن كوشش كند و مومن باشد، كوشش آنان پاداش داده خواهد شد. هر دو گروه اینان و آنان را از بخشش پروردگارت كمك مىكنیم و بخشش پروردگارت ممنوع نیست: ببین چگونه بعضى از آنان را بر بعضى دیگر برترى دادیم و حتماً درجات بزرگتر و برترى بزرگتر، در آخرت است.
آیات 18 الى 21
سرزنش شده
كسانى كه در كارها و مشكلاتشان به كسى جز خدا امید دارند، از لطف و بخشش خدا محروم مىشوند و كارشان به كسانى واگذار مىشود كه به آنان رو كرده اند؛ در نتیجه، در میان مردم خوار و بى مقدار مىشوند. خداوند یگانه مى فرماید:
همراه خدا معبود دیگرى قرار نده تا سرزنش شده و بى یاور بنشینى.
آیه‌ی 22
احترام به پدر و مادر
احترام به پدر و مادر بر هر مسلمانى واجب است. در قرآن چهار بار، بعد از پرستش خداى یگانه، نیكى به پدر و مادر دستور داده شده است. همان گونه كه پدر و مادر، فرزندشان را با مهربانى و لطف بزرگ مىكنند، فرزندان هم وظیفه دارند در بزرگسالى با احترام و مهربانى از آنان اطاعت كنند. این موضوع آنقدر اهمیت دارد كه خداوند یگانه فرموده به آنان حتى «اف» نگویید؛ یعنى كوچكترین حركت یا سخنى كه آنان را ناراحت و رنجیده كند، زشت و ناپسند است.
خداوند مهربان به مومنان سفارش مىكند كه براى پدر و مادرشان دعا كنند و مىفرماید:
و پروردگارت حكم كرد كه جز او را نپرستید و به پدر و مادر نیكى كنید. اگر یكى از آن دو یا هر دو در كنارت به پیرى رسیدند، به آنان اُف نگو و آنان را نرنجان و با آنان با احترام گفتوگو كن. و از مهربانى، بالِ فروتنى بر آنان بگستران و بگو: پروردگارا! بر آن دو رحم كن همانطور كه مرا در كودكى پرورش دادند. پروردگارتان به آنچه در دل هایتان است، آگاه تر است. اگر شایسته باشید پس به راستى او براى توبه كنندگان آمرزنده است.
آیات 23 الى 25
برادران شیطان
مومنان نباید خسیس و بخیل باشند كه هیچ خیرى به كسى نرسانند، انگار دستشان به گردنشان بسته است كه نمىتوانند كمكى كنند. حتى اگر مالى ندارند كه به فقیر و درمانده اى كمك كنند، باید با گفتار خوب و دعاى خیر به آنان دلدارى و امیدوارى بدهند. زیرا خداوند بخشنده است و بخشندگى را دوست دارد و به مومنان فرمان داده است كه خویشان و فقیران و در راه ماندگان را یارى كنند و از اموال و دارایى هاى خود به آنان ببخشند. اما اسراف و زیاده روى در هیچ كارى خوب و پسندیده نیست و بخشش نباید باعث شود كه فرد بخشنده، خودش فقیر و محتاج گردد. خداوند رحمان مىفرماید:
و حق خویشان و فقیر و در راه مانده را بده و اصلاً زیاده روى نكن. به راستى كسانى كه زیاده روى مىكنند برادران شیطانها هستند و شیطان به پروردگارش ناسپاس بود. و اگر در جستجوى رحمتى كه آن را از پروردگارت امید دارى، از آنان روى مى گردانى، پس با آنان به نرمى سخن بگو. و دستت را به گردنت نبند و آن را كاملاً باز نكن، كه سرزنش شده و حسرت زده بنشینى. به راستى پروردگارت براى هر كه بخواهد روزى را گشاده یا تنگ مى گرداند. به راستى كه او به بندگانش آگاهِ بیناست.
آیات 26 الى 30
..............
تبیان