• تـازه هـا
  • آموزش قرآن
  • پربازدید

غصه مخور، جهان میدان آزمایش است

شرح آیات 6 تا 8 سوره مبارکه کهف

6فَلَعَلَّکَ باخِعٌ

بیشتر...

تقسيمات قرآن: بخش بندى هاى قرآن از جهات گوناگون

 

تقسيمات مختلف قرآن از عصر پيامبر(صلى الله عليه وآله) و

بیشتر...

فرمان به عدالت و قسط

شرح آیات 29 و 30 سوره مبارکه اعراف

از آنجا که در آیه

بیشتر...

نگاهی نو به مفهوم واژه «صعید» در آیات تیمم

تدبر در آیات قرآن کریم و تلاش برای دست‌یابی به تجزیه و

بیشتر...

خطبه هشتاد و شش، بخش اول

 

قَدْ عَلِمَ السَّرَائِرَ، وَ خَبَرَ الضَّمَائِرَ، لَهُ

بیشتر...

آمار بازدید

-
بازدید امروز
بازدید دیروز
کل بازدیدها
9326
38306
143803830
امروز سه شنبه, 15 آبان 1403
اوقات شرعی

حکمت 53 نهج البلاغه

السَّخَاءُ مَا كَانَ ابْتِدَاءً، فَأَمَّا مَا كَانَ عَنْ مَسْأَلَة فَحَيَاءٌ وَتَذَمُّمٌ.

امام(عليه السلام) فرمود: سخاوت آن است كه ابتدايى (و بدون درخواست) باشد، اما آنچه در برابر تقاضا داده مى شود يا از روى «حيا» است و يا براى فرار از «مذمّت».

 

شرح و تفسير

سخاوت واقعى امام(عليه السلام) در اين گفتار حكيمانه به نكته دقيق و آموزنده اى اشاره كرده، مى فرمايد: «سخاوت آن است كه ابتدايى (و بدون درخواست) باشد; اما آنچه در برابر تقاضا داده مى شود يا از روى حياست و يا براى فرار از مذمّت»; (السَّخَاءُ مَا كَانَ ابْتِدَاءً، فَأَمَّا مَا كَانَ عَنْ مَسْأَلَة فَحَيَاءٌ وَتَذَمُّمٌ). سخاوت را اين گونه تفسير كرده اند: حالت و فضيلتى درونى است كه انسان را به بذل مال به مستحقان و نيازمندان بدون عوض وا مى دارد. بر اين اساس اگر كسى درخواستى كند و از آبروى خود به وسيله درخواست مايه بگذارد، آنچه سخاوتمندانه مى بخشد در واقع عوض آبروى اوست و به راحتى نمى توان نام آن را سخاوت گذاشت و نيز بخشش كه پس از درخواست صورت مى گيرد ممكن است بدين سبب باشد كه اگر بخشش نكند، درخواست كننده و يا مردمى كه از آن آگاهى مى يابند او را نكوهش و مذمت كنند، بنابراين بخشش در برابر نجات از مذمت مردم واقع شده است و بدون عوض نيست و به تعبير عموم مردم براى رودربايستى است. بنابراين سخاوت خالص و حقيقى آن است كه انسان پس از آگاهى بر نيازمندى افراد آبرومند، در حل مشكل آنها به صورت پنهانى بكوشد و نيازى به سؤال نباشد. قرآن مجيد در سوره «بقره» هنگامى كه سخن از اهميت انفاق و آثار و بركات آن به ميان مى آورد بر انفاق به كسانى تأكيد مى كند كه روى سؤال ندارند و به دليل عفت و مناعت طبع مردم آنها را در زمره اغنيا مى دانند، مى فرمايد: (يَحْسَبُهُمُ الْجَاهِلُ أَغْنِيَاءَ مِنَ التَّعَفُّفِ تَعْرِفُهُمْ بِسيمَاهُمْ لاَ يَسْئَلُونَ النَّاسَ إِلْحَافًا). درباره اهميت سخاوت در آيات قرآن و روايات اسلامى بحث هاى زيادى آمده است از جمله در حديثى از پيغمبر اسلام(صلى الله عليه وآله)مى خوانيم: «السَّخاءُ خُلْقُ اللّهِ الاْعْظَمِ; سخاوت صفت بزرگ خداست». در حديث ديگرى از امام صادق(عليه السلام) مى خوانيم: «السَّخَاءُ مِنْ أَخْلاَقِ الاَْنْبِيَاءِ وَهُوَ عِمَادُ الاِْيمَانِ وَلاَ يَكُونُ مُؤْمِنٌ إِلاَّ سَخِيّاً; سخاوت از اخلاق پيامبران و ستون ايمان است و هيچ مؤمنى نيست مگر اين كه صاحب سخاوت است». بى شك، سخاوت هر قدر بيشتر و در مورد مناسبت تر و بدون هيچ گونه عوض مادى و معنوى و كاملاً به صورت ابتدايى باشد پرارزش تر است. اين سخن را با حديثى از كتاب كافى از امام صادق(عليه السلام) پايان مى دهيم، فرمود: گروهى از يمن خدمت رسول خدا(صلى الله عليه وآله) آمدند و ميان آنها مردى بود در مكالمه با پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) درشت گو و سرسخت تا آنجا كه رسول خدا(صلى الله عليه وآله) خشمگين شد و از شدت غضب عرق در پيشانى او آشكار گشت و چهره در هم كشيد و چشم از او برداشت و به زمين نگاه كرد. جبرئيل نازل شد و عرض كرد: پرورگارت به تو درود مى فرستد و مى گويد: اين مرد سخاوتمندى است كه پيوسته اطعام مى كند. خشم پيامبر(صلى الله عليه وآله) فرو نشست سر را بلند كرد و فرمود: اگر جبرئيل از سوى خداوند متعال به من خبر نداده بود كه تو مرد سخاوتمندى هستى و پيوسته اطعام طعام مى كنى تو را طرد مى كردم تا عبرتى براى ديگران باشى. آن مرد گفت: آيا پروردگار تو سخاوت را دوست دارد؟ پيامبر فرمود: آرى. آن مرد شهادتين بر زبان جارى كرد و مسلمان شد و گفت: به خداوندى كه تو را به حق مبعوث كرده هرگز كسى را از مالم محروم نساختم.

آخرین ویرایش در چهارشنبه, 09 تیر 1400 ساعت 15:14

aparat aparat telegram instagram این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید instagram instagram

فروشگاه و معرفی آثار استاد دکترمحمد علی انصاری