عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در رابطه با تدریس قرآن برای دانشجویان رشته‌های غیر الهیاتی گفت: جهت ایجاد پیوند میان دانشجویان با قرآن کریم، بهتر است روی اعجاز علمی و اشارات قرآن در حوزه علوم تجربی تأکید بیشتری شود. مصطفی آذرخشی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در گروه معارف اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، با اشاره به مشکل اساسی دانشجویان در ارتباط با قرآن کریم اظهار کرد: در تجربه چندساله که در باب تدریس قرآن کریم در دانشگاه‌‌های مختلف داشته‌ام به چند نکته در این رابطه رسیده‌ام که فکر می‌کنم ذکر آن‌ نکات خالی از فایده نباشد.
شناخت ناکافی دانشجویان نسبت به قرآن
وی افزود: یکی از این موضوعات آن است که در نسل جوان و دانشجوی ما نسبت به قرآن کریم شناخت کافی وجود ندارد؛ به این معنی که غیر از بحث مؤانست با قرآن که یک مسلمان باید داشته باشد، نسبت به جوانب مختلف این کتاب و اینکه قرآن در بهبود شرایط زندگی و در نیل انسان به کمال چه نقشی دارد، غفلت‌های بزرگی هست و باید به‌گونه‌ای این معضل جبران شود. یکی از این جنبه‌ها که تأثیر عملی آن را در دانشجویانم دیده‌ام، آن است که در باب وجوه اعجاز قرآن کریم با دانشجویان صحبت ‌کنیم، به‌ویژه وجوهی که از نظر علمی ادله کافی را پشتوانه خود دارند و می‌توانند افراد را به قرآن نزدیک و دید آن‌ها را نسبت به قرآن متحول کنند.
آذرخشی عنوان کرد: میان دانشجویانم به وضوح دیده‌ام که وقتی در مورد وجوه اعجاز قرآن کریم صحبت کرده‌ایم میل و علاقه نسبت به قرآن ایجاد شده است. البته به فراخور اینکه دانشجو مشغول تحصیل در چه رشته‌ای است موضوعات نیز تفاوت می‌کند، به‌طور مثال در دانشگاه علوم پزشکی که درس تفسیر داشتم یکی از سرفصل‌های مصوب وزارت علوم در تدریس این درس این سؤال است که قرآن چگونه کتابی است؟ در مورد شناخت قرآن فکر می‌کنم پرداختن به وجوه اعجاز قرآن بسیار می‌تواند راهگشا باشد. پرداختن به وجوه اعجاز قرآن را فردی باید در کلاس‌ها مطرح کند که با طرز بیان اعجاز قرآن آشنا باشد و از بیان مسائل اثبات‌نشده‌ای که ممکن است در ذهن افراد شبهه ایجاد کند و گوینده آن کلام را به ساده‌انگاری و سطحی‌نگری متهم کند پرهیز کنند. مهم است که وقتی مطلبی را به‌عنوان اعجاز قرآن کریم مطرح می‌‌کنیم مطلب اثبات‌نشده‌ای نباشد که ادله کافی آن را تأیید نمی‌کنند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی گفت: در بحث اعجاز قرآن بر این موضوع تأکید می‌شود که آیه‌ای که به‌عنوان اشاره علمی قرآن مد نظر قرار گرفته حتماً باید در آن معنا تصریح کافی داشته باشد؛ یعنی واقعاً به آن معنا دلالت و صراحت کافی داشته باشد. از طرفی موضوع علم تجربی که به‌عنوان اشاره قرآن کریم مورد توجه قرار گرفته نیز نباید فرضیه و یک نظریه بی‌اساس باشد و حتماً باید یک قانون علمی باشد. اگر مدرس قرآن و استاد تفسیر به این مباحث توجه نکند تأثیر عکس می‌‌گذارد و مخاطبانمان احساس می‌‌کنند با افرادی سطحی‌نگر و ساده‌اندیش مواجه هستند که مسائل را به‌طور دقیق نمی‌توانند تحلیل کنند، به تعبیری خانه‌ای بر روی آب ساخته‌اند و این خیلی بد است.
وی ادامه داد: متأسفانه در برخی کلاس‌‌ها مشاهده کرده‌ام مدرس قرآن موضوعات غیر قابل اثباتی را با شَد و مَد و تأکید خیلی زیاد مطرح می‌‌کند در حالی که این موضوع مدت‌هاست توسط دانشمندان رد شده است، دانشجوی مخاطب این استاد نسبت به قرآن، مدرسان و معلمان قرآن بدبین می‌شود و این کار نادرست استاد مذکور را به حساب همه قرآنیان می‌گذارد و این خیلی بد است. اما اگر این کار به روش صحیح انجام شود مؤثر است؛ یعنی موارد اثبات شده‌ای که صراحت کافی در بحث اعجاز قرآن دارند را مطرح کنیم، خصوصاً اگر مخاطبان ما دانشجویان غیر الهیاتی باشند، باید روی اشارات علم تجربی قرآن یا به‌طور مثال روی وجه اخبار غیبی قرآن تأکید بیشتری شود و این یک ضرورت است.
تأکید بر وجوه اعجاز قرآن؛ از عوامل پیوند دانشجویان و قرآن
آذرخشی بیان کرد: از سال ۸۹ و حدود ۵، ۶ سال است که در دانشگاه‌های مختلف تدریس داشته‌ام، با دانشجویان غیر الهیاتی نیز بیشتر از دانشجویان الهیاتی ارتباط داشته‌ام، وقتی به دو موضوع بحث اشارات علمی قرآن و بحث اخبار غیبی قرآن (خبر دادن‌های غیبی قرآن) پرداخته‌ام ارتباط دانشجویان با قرآن نسبت به گذشته خیلی بهتر شده است، این موضوع از سؤالاتی که بعد از کلاس می‌پرسیدند، از توجه کردن‌ها و یادداشت‌برداشتن‌ها سرکلاس مشهود است، با وجود اینکه به آن‌ها جزوه‌ای می‌‌د‌هیم و آن جزوه آن‌ها را از یادداشت‌برداشتن بی‌نیاز می‌کند منتهی دانشجو علاقه‌ای را در خود احساس می‌کند که از آن موضوع یادداشت ‌بردارد. به نظرم یکی از جنبه‌‌هایی که می‌توانیم بین دانشجویان و قرآن کریم پیوند بدهیم آن است که بر وجوه اعجاز قرآن کریم تأکید کنیم.
وی اظهار کرد: در این چند سالی که تدریس داشته‌ام، هر سال علاوه بر تدریس در دانشکده‌های الهیات و ارتباط با دانشجویان قرآن و حدیث، با دانشجویان غیر الهیاتی مانند دانشجویان فنی، علوم پزشکی، حقوق و روان‌شناسی در ارتباط بوده‌ام. به‌طور مثال در درس اندیشه اسلامی وقتی به بحث نبوت پرداختم راجع به قرآن کریم صحبت کردم و جنبه‌‌های اعجاز قرآن کریم در افراد بسیار تأثیرگذار بود. مبحثی که مدرس بتواند آن را درست توضیح دهد، خوب دفاع کند و قرآن هم صراحت کافی در آن زمینه داشته باشد، بسیار مؤثر است؛ به‌طور مثال آیه شریفه «وَتَرَى الْجِبَالَ تَحْسَبُهَا جَامِدَةً وَهِيَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ؛ و كو‌ه‌ها را مى‏‌بينى [و] مى‏‌پندارى كه آن‌ها بى‏‌حركتند و حال آنكه آن‌ها ابرآسا در حركتند»(نمل/۸۸)، دلالت بر متحرک بودن زمین دارد در حالی که در عصر نزول قرآن و زمان حیات پیغمبر اکرم(ص) هیئت بطلمیوسی بر جوامع علمی حاکم بوده است، هیئت بطلمیوسی قائل بوده که زمین مرکز جهان و فاقد حرکت است. قرآن با لطافت ادبی و بلاغی خود بر متحرک بودن زمین اشاره کرده، قرن‌ها پیش از گالیله، آن هم در جامعه‌ای که سطح سواد مردم بسیار نازل بوده و این خارق‌العاده است، اینکه در کتابی در ۱۴ قرن قبل و آن هم با این زیبایی بر متحرک بودن زمین اشاره شود خارق‌العاده است، این آیت حقانیت قرآن است و وقتی فرد چنین احساسی می‌کند خود را در محضر کلام خدا می‌بیند، پیرو این باور این احساس ایجاد می‌شود که اگر نسبت به این کتاب غفلت داشته باشم و سراغ این کتاب نروم ضرر کرده‌ام. بعد از تدریس معمولاً یک سؤال می‌پرسم، می‌گویم بحث ریا نیست بدون بحث ریا، چند نفر از هفته قبل تاکنون نسبت به قرآن احساس مؤانست بیشتری پیدا کرده‌اند؟، فکر می‌‌کنم تأثیری که آن کلام گذاشته ـ نه اینکه تأثیر کلام من باشد ـ به حدی است که تعداد زیادی از دانشجویان توانسته‌اند حداقل ارتباط اولیه‌ای که باید با قرآن کریم داشته باشند را در خودشان ایجاد کنند.
آذرخشی با بیان اینکه اولین گام جهت تسری قرآن کریم در زندگی دانشجویان، شناخت قرآن است، گفت: یکی از جنبه‌‌های این شناخت قرآن وجوه اعجاز قرآن کریم است.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی بیان کرد: یکی دیگر از مواردی که در مورد قرآن خوب است در کلاس‌ها صحبت شود و مدرسان دانشگاه به آن توجه داشته باشند آن است که در مورد شخصیت پیغمبر اکرم(ص) یعنی مهبط وحی و قرآن در کلاس‌ها صحبت کنیم. در مورد اینکه پیغمبر اکرم(ص) مُبَشَر (مورد بشارت) تمام انبیای پیشین بوده است صحبت کنیم. همه پیغمبران قبلی در مورد آمدن رسول اکرم(ص) به امت‌های خودشان بشارت دادند. ما با افراد گفت‌وگو کنیم و راجع به هماهنگی‌هایی که در قرآن با کتب آسمانی پیشین در زمینه وعده الهی به آمدن نبی اکرم(ص) است گفت‌وگو کنیم. در قرآن تأکیدات زیادی را در مورد این موضوع مشاهده می‌کنیم؛ «الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوبًا عِندَهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَالإِنْجِيلِ»(اعراف/۱۵۷)؛ آن‌هایی که از پیامبر امی معلم ندیده تبعیت می‌کنند که نام و اوصاف او را در تورات و انجیل مکتوب می‌یابند، یا بشارت حضرت مسیح به حواریون که فرمود: «وَإِذْ قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُم مُّصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيَّ مِنَ التَّوْرَاةِ وَمُبَشِّرًا بِرَسُولٍ يَأْتِي مِن بَعْدِي اسْمُهُ أَحْمَدُ»، (صف/۶) این مورد امروز هم در انجیل هست، آیت‌الله‌العظمی سبحانی کتابی با عنوان «احمد؛ موعود انجیل» دارند، در مورد تفسیر سوره صف و آن را با انجیل بررسی تطبیقی کرده‌اند، گفت‌وگوی بین‌الادیانی‌ها در مورد شناخت شخصیت پیغمبر اکرم(ص) و به تبع آن شناخت قرآن در ایمان افراد نسبت به قرآن و روی آوردن آن‌ها نسبت به کلام‌الله به نظرم خیلی می‌تواند مؤثر باشد.