احمد حاجیشریف، مدرس و داور مسابقات قرآن در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) با اشاره به فرمایشات اخیر مقام معظم رهبری در جمع قرآنیان که در طلیعه ماه مبارک رمضان انجام شد، گفت: رهبر معظم انقلاب در فرمایشات خود بر تلاوت معنامحور تأکید داشته و مباحث فنی تلاوت را به صورت جزئی مطرح کردند که این موارد باید مورد توجه قاریان، حافظان و اعضای جامعه قرآنی باشد.
وی با بیان اینکه به طور کلی تلاوت صرف قرآن ثواب دارد، افزود: نه تنها تلاوت قرآن ثواب دارد، بلکه روایاتی در خصوص ثواب نگاه کردن به قرآن هم داریم که در این روایات، نگاه کردن به قرآن نوعی عبادت محسوب شده است، اما در نهایت آنچه از تلاوت قرآن اهمیت دارد فهم آیات قرآن و مهمتر از آن عمل به آیات قرآن کریم است.
حاجیشریف عنوان کرد: ما ایرانیها فارسیزبان هستیم، اما متن قرآن عربی است؛ شاید عموم مردم زمانی که قرآن میخوانند حدود 10 درصد از کلمات قرآن را متوجه شوند و 90 درصد دیگر را متوجه نشوند مگر اینکه در زمینه ادبیات عرب کار کرده و تسلط به زبان عربی داشته باشند.
قاریان از زمان ورود به بحث قرائت، معنا و ترجمه آیات را نیز یاد بگیرند
وی یادآور شد: با توجه به اینکه زبان ما زبان عربی نیست قاریان ما باید از همان ابتدا که وارد بحث قرائت قرآن میشوند بعد از یادگیری روخوانی و روانخوانی قرآن به یادگیری معنا و ترجمه آیات بپردازند و تا حدودی بر معنا و مفهوم آیات تسلط پیدا کنند.
این مدرس قرآن عنوان کرد: همچنین متولیان امر آموزش قرآن باید به گونهای برنامهریزی کنند تا قاریانی که به مرحله تجوید مقدماتی و پیشرفته تلاوت میرسند همزمان با علم قرائت، ترجمه و تفسیر قرآن را نیز آموزش ببینند تا زمانی که به حد قابل قبولی در تلاوت میرسند، مفاهیم آیات را نیز درک کنند.
وی یادآور شد: درک مفهوم آیات قرآن مهمترین مسئله برای انتخاب لحنی است که قاری در تلاوت اجرا میکند و در صورتی که در انتخاب لحن تلاوت به مفهوم آیات توجه شود آن تلاوت، تلاوتی معنامحور خواهد بود. قاریان ما باید به این سمت پیش بروند که لحن خود را براساس معنای آیات انتخاب کنند تا برروی مستمعین نیز تأثیرگذار باشند.
«اگر تو برای خدا قرآن بخوانی، خدا خودش در دل تو میاندازد که کجا وقف و کجا ابتدا کنی»
حاجیشریف در این بخش از سخنان خود عنوان کرد: زمانی که یادگیری علم قرائت را آغاز کردیم یک بار از استادم پرسیدم؛ ما که عربی بلد نیستیم از نظر وقف و ابتدا باید چگونه عمل کنیم که بدانیم کجا وقف و کجا ابتدا داشته باشیم که استادم گفت؛ «اگر تو برای خدا قرآن بخوانی خدا خودش در دل تو میاندازد که کجا وقف و کجا ابتدا کنی» که این بحث به نظرم تا حدودی درست بود.
وی در ادامه گفت: تعدادی از قاریان مصری را میبینیم که جزء عوام هستند و همانند یک مفسر و مترجم قرآن به مفهوم آیات تسلط ندارند، اما به این دلیل که زبان مادری آنها عربی است زمانی که قرآن میخوانند تلاوت آنها به دل مینشیند و این طور نیست که اگر کسی قرآن میخواند باید بر تمامی مفاهیم و تفاسیر قرآن آشنا باشد بلکه اگر کمی خلوص نیت داشته باشد هم میتواند تلاوت دلنشینی ارائه کند.
حاجیشریف یادآور شد: طی سالهای اخیر شاهد بودیم که تلاوت برخی از قاریان مصری با وجودی که زبان مادریشان زبان عربی است اما همانند تلاوت برخی اساتید مصری از جمله استاد منشاوی و مصطفی اسماعیل به دل نمینشیند و به نظر میرسد دلیل این مسئله آن است که آنها براساس موسیقی عرب تلاوت میکنند و روحی که در تلاوت استاد منشاوی و استاد مصطفی اسماعیل وجود دارد در تلاوت آنها نیست، پس صرف تسلط به معنا هم نمیتوان یک تلاوت معنامحور و خوب داشت چرا که نیت قاری هم بسیار اهمیت دارد.
رعایت تجوید از نکات اولیه در تلاوت قرآن
وی در بخش دیگری از سخنان خود با عنوان این مطلب که قاریان برای داشتن یک تلاوت اثرگذار در وهله اول باید رعایت تجوید را داشته باشند، گفت: قاری قرآن در وهله اول باید قرآن را صحیح بخواند، اما متأسفانه برخی از قاریان بیشتر به صوت و لحن توجه داشته و تجوید را فدای صوت و لحن میکنند که این کار، اشتباه است.
داور مسابقات قرآن ادامه داد: همچنین برخی از قاریان در تلاوت خود به موسیقی روی آوردهاند و در این زمینه کار کردهاند و فکر میکنند اگر آیات قرآن را با دستگاههای موسیقی کار کنند به دل مینشیند اما این طور نیست.
وی با اشاره به آییننامه مسابقات قرآن که باید با رویکرد معنامحوری تغییر کند، گفت: سازمان اوقاف اخیراً در آییننامه مسابقات قرآن تغییراتی داشته است که به نظر میرسد باید دقت بیشتری در این زمینه وجود داشته باشد و آییننامه مسابقات باید به نحوی تدوین شود که معنامحوری بیشتر مدنظر باشد.
حاجیشریف با یادآوری اینکه محور اصلی در معنامحور شدن تلاوتها، اساتید قرآن و جلسات قرآنی هستند، افزود: اگر اساتید در جلسات قرآن خود به بحث معنامحوری توجه داشته و این مسئله را به شاگردان خود تأکید کنند و آییننامه مسابقات قرآن نیز براساس معنامحوری تدوین شود، تلاوت قاریان ما به سمت معنامحوری پیش میرود.