واى بر كافران

 خداوند مهربان پیامبر گرامى اسلام(ص) را براى هدایت تمام مردمِ جهان انتخاب كرد و به او مأموریت داد تا مردم را از تاریكىِ نادانى و كفر نجات دهد و به سوى نورِ دانش و ایمان راهنمایى كند. اما كافران پیوسته سعى كرده‏اند كه با استفاده از سنت‏ها و آداب و رسوم، دینِ مردم را به انحراف و اشتباه بكشانند. در قرآن چنین مى‏خوانیم:

به نام خداوند بخشنده‌ی مهربان

 الف، لام، را، كتابى است كه آن را به تو نازل كردیم براى این كه مردم را با اجازه‌ی پروردگارشان از تاریكى‏ها به سوى نور خارج كنى. به سوى راه عزیز ستوده. خداست كه هر چه در آسمان‏ها و زمین است از آنِ اوست و واى بر كافران از عذابى سخت. آنان كه زندگى دنیا را بر آخرت ترجیح مى‏دهند و از راه خدا بازمى‏دارند و آن را منحرف مى‏خواهند. آنان در گمراهىِ دورى هستند.

    آیات 1 الى 3

 هر كه را بخواهد

 خداوند، براى آن كه مردم دستورات الهى را به خوبى درك كنند، پیامبرى از میان خودشان برمى‏گزید. او در این‏باره فرموده است:

 و ما هیچ پیامبرى را جز به زبان قومش نفرستادیم تا براى آنان بیان كند. پس خدا هر كه را بخواهد گمراه مى‏كند و هر كه را بخواهد هدایت مى‏كند و او عزیزِ حكیم است.

    آیه‌ی 4

 روزهاى خدا

 خداوند، حضرت موسى(ع) را به پیامبرى انتخاب فرمود تا او نیز مانند سایر پیامبران مردم را از تاریكى‏هاى جهل و كفر، به نور دانایى و ایمان هدایت نماید و روزهاى خدا را به آنان یادآورى كند. هر چند همه‌ی روزها روزهاى خداست؛ اما منظور از روزهاى خدا، روزهایى است كه آیات و نشانه‏هاى یگانگى و قدرت خداوند بر هر كسى آشكار مى‏شود: مانند روز مرگ، روز قیامت، و روزهایى كه عذاب الهى بر قوم نوح، عاد، ثمود و لوط نازل شد. خداوند یكتا به موسى(ع) چنین فرمان داد:

 و در حقیقت ما موسى را با نشانه‏هاى خود فرستادیم كه قومت را از تاریكى‏ها به سوى نور خارج كن و روزهاى خدا را به آنان یادآورى كن. به راستى حتماً در آن براى هر صبورِ شكرگزارى نشانه‏هایى است.

    آیه‌ی 5

 اگر شكر كنید

 حضرت موسى(ع) مردم را به یكتاپرستى دعوت كرد و آنان را از ظلم و ستم فرعونیان نجات بخشید. اما آنان خیلى زود نعمت‏هاى خدا را از یاد بردند و بهانه‏جویى و ناسپاسى را آغاز كردند. حضرت موسى(ع) روزهاى سختِ زندگى با فرعونیان را به آنان یادآورى كرد و گفت: «اگر سپاسگزار باشید خدا نعمت‏هایتان را زیاد مى‏كند و اگر كافر شوید شما را مجازات خواهد كرد.» حضرت موسى(ع) به قومش روزهاى سختِ گذشته را چنین یادآورى كرد:

 و هنگامى كه موسى به قومش گفت: نعمت خدا را بر خودتان به یاد آورید آن‏گاه كه شما را از فرعونیان نجات داد. آنان بر شما عذاب سخت مى‏رساندند و پسرانتان را سر مى‏بریدند و زنانتان را زنده مى‏گذاشتند و در آن برایتان آزمایشى بزرگ از پروردگارتان بود. و آن‏گاه كه پروردگارتان اعلام كرد اگر شكر كنید حتماً براى شما زیاد مى‏كنم. و اگر كافر شوید به راستى عذابم شدید است. و موسى گفت: اگر شما و هر كه در روى زمین است همگى كافر شوید، به یقین خدا بى‏نیاز ستوده است.

    آیات 6 الى 8

 جز خدا كسى نمى‏داند

 پیامبران پیشین از سوى پروردگار برگزیده شدند تا مردم را با دلایل روشن به راه راست هدایت كنند. اما هر بار مشركان، آنان را متهم به دروغگویى مى‏كردند و مى‏گفتند: «شما هم بشرى مثل ما هستید كه مى‏خواهید ما را از روش و آیین پدرانمان بازگردانید. ما حرف‏هاى شما را باور نداریم. اگر راست مى‏گویید باید معجزه‏اى آشكار بیاورید.» در قرآن چنین مى‏خوانیم:

 آیا خبر كسانى كه پیش از شما بودند، قوم نوح و عاد و ثمود و كسانى كه بعد از آنان آمدند، به شما نرسیده است؟ جز خدا كسى از آنان آگاهى ندارد. پیامبرانشان با دلیل‏هاى روشن برایشان آمدند. پس آنان دست‏هایشان را به دهان‏هایشان بردند و گفتند: ما به آن‏چه شما به آن فرستاده شده‏اید كافریم و به راستى از آن‏چه شما، ما را به سوى آن مى‏خوانید سخت در شك هستیم.

 پیامبرانشان گفتند: آیا در مورد خدا، پدید آورنده‌ی آسمان‏ها و زمین شكى هست؟ شما را دعوت مى‏كند تا بعضى از گناهانتان را ببخشد و تا مدتى معین به شما مهلت دهد. گفتند: شما جز بشرى مثل ما نیستید. مى‏خواهید ما را از آن‏چه پدرانمان مى‏پرستیدند بازدارید. پس براى ما دلیلى روشن بیاورید.

    آیات 9 و 10

 صبر مى‏كنیم

 پیامبران در برابر آزار و اذیت مشركان صبر مى‏كردند و به آنان چنین پاسخ مى‏دادند:

 پیامبرانشان به آنان گفتند كه ما جز بشرى مثل شما نیستیم، ولى خدا بر هر یك از بندگانش كه بخواهد منت مى‏گذارد و ما حق نداریم جز با اجازه‌ی خدا براى شما دلیلى بیاوریم و مومنان باید تنها بر خدا توكل كنند و چرا بر خدا توكل نكنیم در حالى كه او ما را به راه‏هایمان هدایت كرد، و حتماً بر آزارهایى كه شما به ما مى‏رسانید صبر مى‏كنیم و توكل كنندگان باید فقط بر خدا توكل كنند.

    آیات 11 و 12

 شما را بیرون مى‏كنیم

 كافران و مشركان نه تنها ایمان نمى‏آوردند، بلكه پیامبران را تهدید مى‏كردند و مى‏گفتند: «اگر به آیین ما بازنگردید شما را از سرزمین‏مان بیرون مى‏كنیم.» وقتى پیامبران از ایمان مردم ناامید مى‏شدند، از خدا كمك مى‏خواستند و تقاضاى پیروزى ‏كردند. سرانجام، به یارى خدا، ستمكاران هلاك مى‏شدند. سرانجامِ كافران در قرآن چنین آمده است:

 و كسانى كه كافر شدند، به پیامبرانشان گفتند: ما حتماً شما را از سرزمین‏مان بیرون مى‏كنیم؛ مگر این كه به آیین ما بازگردید. پس پروردگارشان به آنان وحى كرد: حتماً ستمكاران را هلاك خواهیم كرد. و حتماً بعد از آنان، شما را در آن سرزمین سكونت مى‏دهیم. آن مخصوص كسى است كه از مقام من ترسید و از تهدید من بیم داشت. و تقاضاى پیروزى كردند و هر زورگوى لجبازى ناامید شد. جهنم پیش روى اوست و از آب چرك و خون به او نوشانده مى‏شود. جُرعه جُرعه آن را مى‏نوشد و نمى‏تواند آن را فرو بَرَد و از هر سو مرگ به سویش مى‏آید و او نمى‏میرد. در پیش رویش عذابى سخت است.

    آیات 13 الى 17

.............

تبیان