• تـازه هـا
  • آموزش قرآن
  • پربازدید

مسائل پیرامون عید فطر،آیت الله جوادی

دریافت فایل صوتی

حجم: 10 MB

زمان: 41 دقیقه

بیشتر...

معیار و ملاک تشخیص سوره‏ های مکی و مدنی

 

طبق آماری که از روایات ترتیب نزول به دست می‏آید،86 سوره

بیشتر...

برج هاى آسمانى

شرح آیات 60 لغایت 62 سوره مبارکه فرقان

60وَ إِذا قِیلَ

بیشتر...

خطبه شصت و چهار، بخش دوم

 

شرح نهج البلاغه، آیت الله مکارم شیرازی

وَ مَا بَیْنَ

بیشتر...

سوره ی اعراف آیات 1 تا 4،آیت الله جوادی

دریافت فایل صوتی

حجم: 14 MB

زمان: 30 دقیقه

بیشتر...

آمار بازدید

-
بازدید امروز
بازدید دیروز
کل بازدیدها
10221
38306
143808305
امروز سه شنبه, 15 آبان 1403
اوقات شرعی

حکمت 149 نهج البلاغه

هَلَكَ امْرُؤٌ لَمْ يَعْرِفْ قَدْرَهُ.

امام(عليه السلام) فرمود: آن كس كه قدر خود را نشناسد هلاك مى شود.

 

شرح و تفسير

به حدّ خود قانع باش!

امام(عليه السلام) در اين كلام نورانى كوتاه و پرمعنايش به افرادى كه از حدّ خود تجاوز مى كنند هشدار مى دهد مى فرمايد: «آن كسى كه قدر خود را نشناسد هلاك مى شود»; (هَلَكَ امْرُؤٌ لَمْ يَعْرِفْ قَدْرَهُ). مى دانيم يكى از عميق ترين غرايز انسان، دوست داشتن خويشتن است و بسيار مى شود كه بر اثر آن انسان قدر و منزلت خود را گم مى كند جنبه هاى مثبت خويش را بسيار بيش از آنچه هست مى پندارد و حتى گاهى جنبه هاى منفى خود را مثبت مى انگارد. به همين دليل بر جاى خود تكيه نمى كند، بلكه خود را در جايى قرار مى دهد كه شايسته آن نيست و در آنجا گاه سخنانى مى گويد كه دين و دنياى او را بر باد مى دهد، آبروى او را مى ريزد، سرچشمه مفاسدى در جامعه مى شود كه نتيجه همه آنها هلاكت معنوى و مادّى است. مثلاً كسى چند صباحى آموزش علوم دين را ديده و هنوز به مقام اجتهاد نرسيده خود را مجتهدى اعلم بداند و به استنباط احكام بنشيند و احكامى را آميخته با اشتباهات فراوان براى اين و آن بازگو كند و عبادات و معاملات آنها را ضايع سازد، چنين شخصى كه قدر خود را نشناخته به يقين مسئوليت سنگينى را در قيامت خواهد داشت. يا شخصى چند كتاب طبى را مطالعه كرده، ناگهان براثر خودبزرگ بينى خويش را طبيبى حاذق و لايق بپندارد و دستورات طبى صادر كند كه باعث خطر جانى براى گروهى شود، او به يقين دنيا و آخرت خود را تباه ساخته است. شاهد اين تفسير، جمله معروفى است كه در افواه دانشمندان شهرت يافته «رَحِمَ اللهُ مَنْ عَرَفَ قَدْرَهُ وَلَمْ يَتَجاوَزْ حَدَّهُ; خدا رحمت كند كسى را كه قدر و منزلت خويش را بشناسد و از حدّ خود تجاوز نكند». شاهد ديگر بر اين تفسير همان چيزى است كه در خطبة 16 نهج البلاغه گذشت: «هَلَكَ مَنِ ادَّعَى، وَخابَ مَنِ افْتَرى، مَنْ أَبْدَى صَفْحَتَهُ لِلْحَقِّ هَلَكَ وَكَفَى بِالْمَرْءِ جَهْلاً أَلاَّ يَعْرِفَ قَدْرَهُ; آن كس كه به ناحق ادعايى كند هلاك مى شود و آن كس كه با دروغ و افترا مقامى را طلب كند محروم مى گردد و به جايى نمى رسد و آن كس كه (با ادّعاهاى باطل) به مبارزه با حق برخيزد و در برابر آن قد علم كند هلاك خواهد شد و در نادانى انسان همين بس كه قدر خويش را نشناسد». ولى همان گونه كه در ذيل خطبه 103 گذشت اين جمله تفسير ديگرى نيز مى تواند داشته باشد كه انسان به موهبت الهى قدر و مقام والايى دارد و جِرم صغيرى است كه عالم كبير در آن خلاصه شده است حتى مى تواند از فرشتگان آسمان بالاتر رود. آرى چنين است مقام آدميت، بنابراين اگر مقام خود را درست نشناسد و شخصيت خويش را با درهم و دينار و مقامى معاوضه كند و در هوا و هوس ها و شهوات غوطه ور شود و از رسيدن به مقام قرب الهى باز ماند خود را هلاك كرده است، چرا كه قدر خود را نشناخته است. با توجه به آنچه گذشت و تبادر عمومى دانشمندان از اين حديث معناى اوّل مناسب تر به نظر مى رسد، هرچند در بعضى از روايات نيز تعبيراتى است كه معناى دوم را تداعى مى كند; مانند آنچه در كلام ديگرى از امام اميرمؤمنان(عليه السلام)آمده است كه مى فرمايد: «مَنْ حَصَّنَ شَهْوَتَهُ فَقَدْ صَانَ قَدْرَه» هرچند جمع ميان دو معنا نيز ممكن است كه از يك سو نگاه به معناى اول كند و از سويى ديگر نگاه به معناى دوم.

aparat aparat telegram instagram این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید instagram instagram

فروشگاه و معرفی آثار استاد دکترمحمد علی انصاری