شرح آیات 108 و 109 سوره مبارکه آل عمران

108- تِلْكَ آيَاتُ اللَّهِ نَتْلُوهَا عَلَيْكَ بِالْحَقِّ ۗ وَمَا اللَّهُ يُرِيدُ ظُلْمًا لِّلْعَالَمِينَ

109- وَلِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۚ وَإِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ

108- اینها آیات خداست; که آن را بحق بر تو مى خوانیم. و خداوند (هیچ گاه) ستمى بر (احدى از) جهانیان روا نمى دارد.

109- و (چگونه ممکن است خدا ستم کند؟! در حالى که) آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است، از آن خداست; و همه امور، به سوى خدا باز مى گردد.

خدا ستم نمى کند

این آیه به بحث هاى مختلف گذشته درباره اتحاد، اتفاق، ایمان و کفر و امر به معروف و نهى از منکر و نتایج و عواقب آنها اشاره کرده، مى فرماید: «اینها آیات خداست که به حق بر تو مى خوانیم» (تِلْکَ آیاتُ اللّهِ نَتْلُوها عَلَیْکَ بِالْحَقِّ).

سپس مى افزاید: آنچه بر اثر تخلف از این دستورات دامنگیر افراد مى شود، نتیجه اعمال خود آنها است «و خداوند به هیچ کس ستم نمى کند» (وَ مَا اللّهُ یُریدُ ظُلْماً لِلْعالَمینَ).

بلکه این آثار شوم همان است که با دست خود براى خود فراهم ساختند.

* * *

آیه بعد در حقیقت مشتمل بر دو دلیل بر عدم صدور ظلم و ستم از ناحیه خدا است.

نخست این که خدائى که مالک تمام هستى و موجودات این جهان مى باشد، ظلم و ستم از ناحیه او مفهومى ندارد، کسى به دیگرى تعدى مى کند که فاقد چیزى باشد که دیگران دارند.

به علاوه ظلم و ستم از ناحیه کسى مفهوم دارد که ممکن است بدون جلب رضایت او کارى صورت گیرد اما آن کس که تمام امور هستى از آغاز تا پایان به او باز مى گردد و هیچ کس بدون اذن او نمى تواند کارى انجام دهد ظلم و ستم از ناحیه او ممکن نیست.

قرآن مى گوید: «و (چگونه ممکن است خدا ستم کند در حالى که) آنچه در آسمان ها و آنچه در زمین است مال اوست و همه کارها به سوى او باز مى گردد» و به فرمان اوست (وَ لِلّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الأَرْضِ وَ إِلَى اللّهِ تُرْجَعُ الأُمُورُ).

..........................

تفسیر نمونه