سید ابو الرضا ضیاء الدین، فضل الله بن علی بن عبید الله حسینی راوندی از علمای نام آور و از مشایخ بزرگ شیعه در قرن ششم هجری به شمار می آید. او در یكی از شهرهای اطراف کاشان به نام راوند و در خانواده ای علاقه مند به خاندان محمد و آل محمد صلی الله علیهم اجمعین به دنیا آمد. از همان كودكی مهر و محبت اهل بیت علیهم السلام را فرا گرفت و تشنه چشمه زلال و آب گوارای علوم و معارف خاندان عصمت و طهارت گردید.

خاندان

خاندان وی همه از اهل علم و تقوی بوده اند و شخصیتهای برجسته ای از میان این خاندان برخاسته اند و فرزندان و نسل ایشان عموما از اهل علم و دانش بوده اند كه از جمله آنهاست:
۱ - سید ابو المحاسن، احمد بن فضل الله، عالم و فاضل و قاضی شهر کاشان
۲ - سید عز الدین ابو الحسن علی بن فضل الله راوندی
شخصیت سید فضل الله راوندی شخصیتی فاضل و دانشمند، عالمی بزرگوار و رئیس مذهب و از برجسته ترین علمای دوران خود به شمار می رفت. او شخصیتی ادیب و شاعری توانا بود كه دیوان شعری نیز از او به یادگار مانده است. او از مشایخ ابن شهر آشوب و منتجب الدین بن بابویه و شیخ محمد بن حسن طوسی، پدر خواجه نصیر الدین طوسی و اكثر علمای بزرگ دوران خود بوده است. نام وی پیوسته در كتاب های تراجم و علم رجال با احترام یاد می شود و شخصیت ایشان مورد احترام علمای شیعه است.

سخن بزرگان

سمعانی در كتاب خود می گوید:روزی به کاشان رفتم و تصمیم به زیارت ابو الرضا فضل الله راوندی گرفتم. وقتی به خانه وی رسیدم، در زدم و منتظر خروج ایشان شدم. در آن هنگام دیدم بالای درِ خانه این آیه شریفه را نوشته اند: إنَّما یُریدُ اللّهُ لِیُذهِبَ عَنكمُ الرِّجسَ أهلَ البَیتِ و یُطهِّرَكُم تَطهیراً لحظه ای كه چشمانم به روی مباركش افتاد دیدم ایشان از آنچه تصور می كردم بسیار بزرگوارتر است. در آن دیدار من برخی احادیث و روایات و بخشی از اشعار وی را از ایشان شنیدم. از جمله اشعاری كه ایشان به خط خود برای من نگاشتند این ابیات بود:
هل لك یا مغرور من زاجر أو حاجز من جهلك الغامر
أمس تقضی و غد لم یجیء و الیوم یمضی لمحه الباصر
فذلك العمر كذا ینقضی ما أشبه الماضی بالغابر
یعنی: ای فریفته دنیا آیا چیزی تو را بیدار می كند؟ و آیا مانعی در برابر دریای جهل تو وجود دارد؟ دیروز گذشت و فردا هنوز نیامده است. و امروز هم با یك چشم به هم زدن می گذرد. و عمر این گونه به پایان می رسد. چقدر گذشته به آینده شباهت دارد.
عماد كاتب درباره ایشان می گوید: سید فضل الله راوندی شخصیتی كم نظیر و دارای نسبی شریف و اخلاقی بزرگوار بود. وی از قدمای علما و دانشمندی فاضل و دارای چهره ای جذاب و با ابهت و صاحب سخنی زیبا بود. او واعظی بزرگ و دارای خطی خوش و تألیفاتی فراوان بوده، مورد احترام مردم و از رزق و روزی خوبی نیز بهره مند بود. در سال ۵۳۳ هجری در دوران كودكی من و برادر كوچكم در مدرسه مجدیه در شهر كاشان درس می خواندم. در آن زمان می دیدم كه آن سید بزرگوار به مدرسه می آمدند و در آنجا درس اخلاق می دادند. جمعیت فراوانی از مردم عادی و علمای بزرگ نیز پای درس ایشان حاضر می شدند. بعدها در اصفهان با فرزندش احمد دوست شدم و از طریق ایشان بهتر با تألیفات و مقام علمی پدر بزرگوارش آشنا گشتم.

اساتید

وی از محضر اساتید و علمای فراوانی نیز بهره برده مانند:
۱ - امام شهید عبد الواحد بن اسماعیل رویانی
۲ - سید ابو البركات محمد بن اسماعیل حسینی مشهدی
۳ - سید مرتضی بن سید داعی حسینی
۴ - ابو الحرب المنتهی بن سید داعی حسینی
۵ - سید علی بن ابو طالب حسنی
۶ - شیخ بارع، حسین بن محمد بن عبد الوهاب بغدادی
۷ - علی بن علی بن عبد الصمد و برادرش محمد بن علی
۸ - ابو عبد الله جعفر بن محمد دوریستی
۹ - ابو جعفر، محمد بن علی بن حسین مقری نیشابوری

شاگردان

علمای بزرگی در محضر او تربیت شده اند كه هر یك ستاره ای هستند در آسمان پر فروغ تشیع مانند:
۱ - ابن شهر آشوب مازندرانی
۲ - شیخ منتجب الدین بن بابویه قمی
۳ - شیخ محمد بن حسن طوسی پدر خواجه نصیر الدین طوسی
۴ - سید ناصر الدین ابو المعالی محمد بن حسین بن محمد حمدانی
۵ - شیخ قوام الدین محمد بن محمد بحرانی
۶ - شیخ تاج الدین محمد بن محمد شعیری

تألیفات

او دارای تألیفات ارزشمندی است مانند:
۱ - كتاب النوادر
۲ - ضوء الشهاب فی شرح الشهاب
۳ - الأربعین فی الأحادیث
۴ - التفسیر
۵ - دیوان اشعار

رحلت

سرانجام پس از عمری خدمت به اسلام و علوم و معارف آل محمد صلی الله علیهم اجمعین، این عالم اندیشمند در حدود سال ۵۷۰ هجری در شهر کاشان دیده از جهان فرو بست و به دیار دوست شتافت.

...........................................

منبع ویکی فقه