خورشید و ماه خدمتگزارند
علم نجوم، در قرآن كلیدهایى دارد كه شامل پیشرفتهترین اطلاعات این علم است. خداوند فرموده است كه آسمانها را بدون ستونهایى كه دیده شوند، آفریده است و دانشمندان معتقدند منظور از ستونهایى كه دیده نمىشوند، قدرت جاذبه و دافعه كرات است كه آنان را در جاى خود نگاه مىدارد. همچنین فرموده است: «خورشید و ماه را به خدمت درآورده.» و مىبینید كه اینها چه خدمتهایى به موجودات مىكنند: ایجاد شب و روز، تولید نور و انرژى، سرد و گرم كردن به موقع، ایجاد جزر و مد در دریاها و هزاران خدمت دیگر، كه بدون آنها زندگى امكانپذیر نیست. تمام این آفریدهها تا مدتى معین به فرمان خدا در جریان و خدمتگزارند و هر یك از آنان عمر معینى دارند. چون براى انسان زندگى بدون نور خورشید امكان ندارد، عمر خورشید هنگامى به پایان مىرسد كه قیامت برپا گردد. قرآن را بخوانیم و براى پى بردن به راز و رمزهاى آن مطالعه و تحقیق كنیم:
به نام خداوند بخشنده‌ی مهربان
الف، لام، میم، را، آن آیات كتاب است و آنچه از پروردگارت به سوى تو نازل شده، حق است؛ ولى بیشتر مردم ایمان نمىآورند. خدا كسى است كه آسمانها را بدون ستونهایى كه آنها را ببینید برافراشت. آنگاه به تدبیر جهان هستى پرداخت و خورشید و ماه را به خدمت درآورد. هر یك براى مدتى معین در حركتند. كار را تدبیر مىكند و آیات را به روشنى بیان مىكند. شاید به دیدار پروردگارتان یقین كنید.
آیات 1 و 2
نشانه ها
خداوند مهربان، زمین را محل زندگى انسان قرار داد و براى رفع نیازهایش همه چیز در اختیارش گذاشت. كوهها، رودها، گیاهان، بارش باران، تابش خورشید، چرخش و گردش زمین براى بهره بردارى همه نقاطش از نور خورشید و ایجاد شب و روز براى آرامش و كار و تلاش و...
خداوند یگانه، مردم را به اندیشه و تفكر دعوت مىكند و مىفرماید:
و اوست كسى كه زمین را گسترد و در آن كوهها و رودها قرار داد. و در آن، تمام میوه ها را زوج قرار داد. شب را با روز مى پوشاند. به راستى در این، براى مردمى كه مى اندیشند، نشانه هایى است.
آیه‌ی 3
گیاهان، نشانه هاى آفریدگار
گیاهان، انواع و موارد استفاده‌ی گوناگونى دارند. اما تمام گیاهان از خاك تغذیه مىكنند و با آب آبیارى مىشوند و از خورشید نور و انرژى مى گیرند. خداوند مهربان، مردم را به تعقل و تفكر در این نشانه ها دعوت مىفرماید:
و در زمین قطعاتى است كنار هم و باغهایى از انگورها و كشت زارها و درختان خرما، از یك ریشه و غیر یك ریشه كه با یك آب سیراب مىشوند؛ و ما میوه هاى بعضى از آنها را بر بعضى دیگر برترى دادیم. به راستى در این براى مردمى كه مىاندیشند نشانههاست.
آیه‌ی 4
سخنان عجیب
پیامبر اكرم(ص) مردم را به یكتاپرستى دعوت مىفرمود و درباره‌ی روز قیامت و دوباره زنده شدن مردگان و رسیدگى به اعمالشان به آنان هشدار مىداد؛ اما كافران و مشركان سخنان او را باور نمىكردند و با تعجب مىپرسیدند: «چگونه ممكن است وقتى مُردیم و خاك شدیم دوباره زنده شویم؟» خداوند یگانه مى فرماید:
و اگر تعجب مىكنى، عجب سخنان آنان است: آیا وقتى خاك شدیم آیا به راستى در آفرینشى جدید خواهیم بود؟ آنان كسانى هستند كه به پروردگارشان كافر شدند و آنان در گردنهایشان زنجیرهاست و آنان اهل آتشند. همیشه در آن مى مانند.
آیه‌ی 5
عذاب مى خواهند
پیامبر اكرم(ص) مردم را از مجازات و عذاب الهى بیم مى داد و مجازات اقوام پیشین را یادآورى مى كرد، اما مشركان و كافران به جاى آن كه ایمان بیاورند و از خداوند رحمت و بخشایش بخواهند، با تمسخر به پیامبر(ص) مىگفتند: «این مجازات چه وقت است؟ آن را زودتر بیاور!» خداوندِ قهار مى فرماید:
و پیش از نیكى به عجله از تو عذاب مىخواهند و پیش از آنان بلاهاى عبرتانگیزى گذشته است، و به راستى پروردگارت نسبت به مردم بر ستمهایشان بخشنده است و به راستى پروردگارت سخت كیفر است.
آیه‌ی 6
معجزه اى دیگر بیاور
كافران، قرآن را معجزه نمىدانستند و از پیامبر(ص) مىخواستند معجزه اى مانند پیامبران پیشین یا معجزه اى طبق خواسته‌ی آنان بیاورد. خداوند مهربان به پیامبر(ص) فرمود وظیفه‌ی او فقط بیم دادن و هدایت كردن است:
و كسانى كه كافر شده اند مى گویند: چرا نشانه اى از سوى پروردگارش بر او نازل نشده است. به راستى تو فقط هشدار دهنده اى و هر قومى هدایت كننده اى دارد.
آیه‌ی 7
همه را مىداند
خداوند یگانه به همه چیز آگاه است. از راز دلها خبر دارد و نهان و آشكار برایش فرقى ندارد. او تنها كسى است كه مىداند جنین هر موجود باردارى چیست، و نه تنها از نر یا ماده بودن آن خبر دارد، بلكه از تمام خصوصیات و مشخصات آن آگاه است و فرموده است:
خدا آنچه را كه هر ماده اى حمل مىكند و آنچه را رحمها كم مىكنند و آنچه را زیاد مىكنند، مىداند و هر چیزى نزد او به اندازه است. او داناى نهان و آشكار است؛ بزرگِ بلند مرتبه است. كسى از شما سخن را پنهان كند و كسى كه آن را آشكار سازد و كسى كه خود را در شب پنهان كند یا در روز آشكارا حركت كند یكسان است.
آیات 8 الى 10
فرشتگان محافظ
در نهج البلاغه از حضرت على(ع) نقل شده است كه: «با هر انسانى دو فرشته همراه است كه او را حفظ مىكنند؛ اما هنگامى كه مقدرات حتمى فرا رسد، او را رها مىكنند.» خداوند مهربان، فرموده كه براى هر انسانى تعقیب كنندگانى قرار داده است. تعقیب كنندگان همان فرشتگانى هستند كه مأمور مراقبت از انسان هستند. درست است كه فرشتگان انسان را از بعضى حوادث حفظ مىكنند، اما سرنوشت هر كس به عهده‌ی خودش است. سرنوشت هیچ قومى تا خودشان نخواهند تغییر نمىكند. اگر در نعمت و رفاه باشند، تا زمانى كه از نعمتها درست بهره بردارى مىكنند و شكرگزار باشند، بهره مند مىشوند، مگر آنكه خودشان ناسپاسى كنند و نعمتهاى خدا را تباه نمایند. همچنین، اگر گروهى گرفتار ظلم و بدبختى باشند تا زمانى كه خودشان با ظلم مبارزه نكنند و تلاش ننمایند كه بدبختى و مشكلات را از میان بردارند، گرفتار خواهند ماند. در قرآن مىخوانیم:
او تعقیب كنندگانى دارد كه به امر خدا از پیشِ رو و از پشت سر مراقبش هستند. به راستى كه خدا حال قومى را تغییر نمىدهد تا آنان حال خود را تغییر دهند و هنگامى كه خدا براى قومى بدى بخواهد، هیچ برگشتى ندارد و غیر از او براى آنان حمایت كننده اى نیست.
آیه‌ی 11
رعد و برق
رعد و برقِ آسمان همیشه با ترس و امید همراه است. طبیعى است كه، آن صداى مهیب و آن برقِ وحشتناك انسان را مىترساند؛ اما آثارش امید بخش است؛ زیرا برق حرارت فوق العاده زیادى تولید مىكند كه مقدار زیادى از هواى اطراف را مىسوزاند؛ در نتیجه فشار هوا كم مىشود و در فشار كم ابرها مىبارند. قطرات باران كه با مقدار زیادى اكسیژن تركیب شدهاند، خاصیت میكروب كشى پیدا مى كنند و هوا و زمین را پاك مىسازند. دانشمندان گفته اند بارانى كه بر اثر برق و حرارت شدید مىبارد هنگام تركیب با خاك، نوعى كود گیاهى تولید مىكند. اما یكى دیگر از آثار رعد و برق، تولید صاعقه است. صاعقه جرقه هایى است كه بین زمین و ابر ایجاد مىشود و اغلب حوادث خطرناكى به بار مى آورد. خداوند یگانه مىفرماید:
اوست كسى كه برق را براى بیم و امید به شما نشان مىدهد و ابرهاى سنگین بار پدید مى آورد. و رعد به ستایش او و فرشتگان از بیم او تسبیح مىگویند و صاعقه ها را مى فرستد و هر كس را بخواهد به آن گرفتار مى كند. و آنان در مورد خدا مجادله مىكنند و او سخت كیفر است.
آیات 12 و 13
..................
تبیان
