مربیان و والدین عزیزی که دوست دارند در زمینه آموزش قرآن به کودکان، موفق باشند و آموزشهای آنان راحت، ماندگار و بر پایه اصول و روشهای علمی باشد، لازم است چند نکته را به یاد داشته باشند.
این نکات را که زهرا حمیدیان، استاد دانشگاه و نویسنده کتاب های علوم تربیتی کودکان بیان کرده است،عبارتند از:
در ابتدای آموزش حفظ، از سورههای آسان استفاده کنید. سورههای آسان، سورههایی هستند که تعداد آیات آنها کم بوده و نکات تجویدی و کلمات سخت و دشوار ندارند، بهگونهای که یادگیری و حفظ آنها برای کودکان قبل از سنین هفتسال آسان است. براساس تحقیقی که بر روی برخی سورههای جزء۳۰ انجام شده، سورههای مبارکه فیل، ماعون، همزه، نصر، حمد، توحید، کافرون، کوثر، عصر، ناس و قدر، به ترتیبِ آموزش(از آسان به مشکل) است.
قبل از آموزشِ حفظ قرآن، معنی و مفهوم سوره را در قالب داستان برای کودکان بیان کنید تا چارچوب ذهنی لازم را برای کودک فراهم کند.
پس از بیان مفاهیم و محتوای کلی سوره، ابتدا کل آیه را برای کودک تلاوت کنید، سپس کلمه به کلمه هر آیه را شمرده و آهسته دستکم پنجبار تکرار کنید.
تکرار کلمهها در هر آیه، برای آنکه بهتر در ذهن کودک تثبیت شود و فرایند آموزش برای کودکان مناسب باشد، بهتر است، همچنین بهتر است آموزش با اشاره یا فعالیتهای بازیگونه همراه باشد.
پس از تکرار هر کلمه، زمانی که آموزش و تکرار کل آیه به پایان رسید، کل آیه را یکجا تا پنج بار برای کودک تکرار کنید. این روش را برای تکرار تمام آیات هر سوره، به روشی که ذکر شد، میتوان انجام داد.
در هر روز یک یا نصف آیه را آموزش دهید.
بیشترین زمان آموزش برای هر آیه ۱۵ تا ۲۰دقیقه در نظر گرفته شود.
برای تثبیت مفاهیم هر سوره علاوه بر اینکه متناسب با معنای هر سوره یا آیه، قبل از آموزش، داستانی را بازگو میکنید، میتوانید در هنگام آموزش از روشهای کودکانه دیگری مانند رنگآمیزی، نقاشی آزاد، کاردستی و نمایش خلاقانه و متناسب با محتوای سوره نیز استفاده کنید.
پس از اینکه آیات سوره مدنظر به پایان رسید، همه آیات آن سوره را دستکم پنج روز تکرار کنید. تکرار هر سوره نیز بهتر است در قالب بازیهای متنوع صورت گیرد.(برای تکرار آموزش نیز میتوانید از کتاب طراحی ۱۵۰بازی قرآنی تالیف مجید غلامی و زهرا حمیدیان استفاده کنید.)
تمرین عملی
حالا یک بازی ساده را با هم تمرین میکنیم؛ به طور مثال به کودکان بگویید: فکر کن سوار ماشین شدی، همینطور که رانندگی میکنی، سوره همزه را هم با صدای زیبا و بلند تلاوت کن.(بهتر است برای اینکه کودکتان در فضای بازی قرار گیرد، از او بخواهید حس بگیرد. بعد دستش را روی فرمان بگذارید و ماشین را روشن کنید و...).به او بگوییدحالا من رنگهای چراغ راهنمایی را نشان میدهم. با نشان دادن مقوای سبزرنگ، سوره همزه را بلند بخوان، با دیدن رنگ زرد، آهسته بخوان و با دیدن رنگ قرمز در هر حالتی از خواندن که هستی، سکوت کن.(سپس ادامه بازی و تلاوت دوباره سوره و...)
شما میتوانید برای تاثیرگذاری و عمق بیشتر یادگیری، چنین بازیهایی را در فرایند آموزش خود پیشبینی و طراحی کنید.
امیرمقدم
------------------