آسیب‌شناسی حفظ کوتاه‌مدت همراه با تحصیل موضوعی است که در این یادداشت از نگاه کارشناسان مورد مطالعه قرار گرفته است.
«شهریار پرهیزکار در مصاحبه‌ای چنین بیان می‌کند: «آسیب در حفظ‌های یکساله را باید در دو بخش بررسی کرد؛ بعضی‌ها در کنار فعالیتی که دارند و درس، کار یا فعالیت اجتماعی که انجام می‌دهند، به حفظ قرآن پرداخته و آن‌ها را تعطیل نمی‌کنند و بعضی دیگر به مدت یکسال همه کارها را تعطیل می‌کنند.
محصل به مدت یک سال از کل سیستم آموزشی انصراف داده یا دانشجو دو ترم مرخصی می‌گیرد تا بتواند قرآن را به صورت فشرده حفظ کند. وی با تأکید بر اینکه ارائه محفوظات در پایان دوره یکساله بسیار در حد پائین است، گفت: بنده به صورت عملی با موارد بسیار متعددی از کسانی که حفظ یکساله داشته‌اند برخورد کرده‌ام که قرآن را حفظ کردند، اما تسلطشان در پایان بسیار اندک بوده است».
در این بین خوب است، نظر یک حافظی که در این مراکز مشغول بوده است، بخوانیم: میثم امیدیان‌دهکردی که در مؤسسه بیت‌الحزان حفظ یکساله داشته است در سایت خود این مؤسسه می‌گوید: «حفظ یکساله نیازمند شرایط و ملزومات ویژه‌ای است؛ لذا تمامی افرادی که قصد حفظ کل قرآن را دارند به آنان توصیه نمی‌شود که با شرکت در دوره‌های فشرده حفظ یکساله به این مهم نائل شوند».
عباس سلیمی، پیشکسوت قرآنی نیز می‌گوید: «اگر ما این طرح یکساله را در ارتباط با نونهالان به کار ببریم، امکان عدم ظرفیت آن‌ها وجود دارد. البته ما هرگز درصدد انکار توانمندی و قدرت فراگیری نابغان و نونهالان قرآنی نیستیم، اما باید به ظرفیت‌ها و ویژگی‌های آنان توجه کرد.
در ارتباط با حفظ یکساله بعضی از موارد معدود و محدود، موفق بوده‌ایم و در بعضی مواقع حرکتی مثل یک موج در جامعه مطرح می‌شود و بعد از مدتی فراموش می‌شود یا متوجه می‌شویم، اشتباه تصمیم‌گیری کرده‌ایم.
معتقدم بحث حفظ تخصصی یکساله به عنوان کار سلیقه‌ای زیبا است، ولی طرحی کارشناسی نشده است. باید با بررسی و کارشناسی آثار و تبعات این طرح را در ۲۰ سال دیگر بر ذهن و فکر افراد برآورد کنیم. معتقد به آسیب‌شناسی هستم که بر مبنای آن یک طرح علمی کارشناسی شده تهیه و سپس به مرحله اجرا گذاشته شود».
محمدمهدی بحرالعلوم، حافظ و کارشناس قرآنی است و در این رابطه می‌گوید: «دوره حفظ فشرده دوره‌ای است که مدت زمان آن کمتر از دوره متوسط است و این روش حفظ قابل تعمیم و اجرا برای عموم مردم نیست.
عموم مردم به دلیل رعایت نکردن ضوابط، دچار آسیب‌هایی از جمله عدم کیفیت در حفظ می‌شوند؛ همچنین تحمل فشار سنگین در افرادی که شرایط لازم را ندارند، سبب انفکاک آن‌ها از امور معمول زندگی می‌شود».
زهرا کرباسی، حافظی که دو ماهه قرآن را حفظ کرده می‌گوید: «اینکه بخواهیم از همه افراد توقع حفظ کل در مدت کوتاه داشته باشیم، معقول نیست. بستگی به شرایط و توانمندی‌های افراد حفظ قرآن هم متفاوت است».
این‌ها بخشی از مصاحبه نخبگان جامعه قرآنی بود که در این رابطه نقد کارشناسی داشتند.
جالب این است که بسیاری از مؤسساتی که در حال اجرای حفظ یکساله هستند به خانواده‌ها این امید را می‌دهند که فرزندان آنان در این مدت حافظ کل قرآن می‌شوند، ولی آیا این چنین است؟
در اکثر مصاحبه‌های حافظان یکساله که از مدرسه جدا شده‌اند این گزینه وجود دارد که ما باید به مدت دو تا سه سال دیگر مرور کنیم تا بتوانیم تثبیت حفظ داشته باشیم. این مطلب گویای آن است که در این مدت تثبیتی اتفاق نیفتاده و فقط یک حفظ سطحی داشته‌ایم آن هم با سختی، مفاهیم قرآن را به خوبی و لذت کار نکرده‌ایم و حتی در پایان سال که می‌شود عجله و شتاب و حتی دل‌زدگی مشاهده می‌شود.»
